Bebeklerde gıda alerjisi, özellikle ek gıdaya geçiş sürecinde pek çok ebeveynin karşılaştığı yaygın bir durumdur. Bu yazıda, “bebeklerde süt alerjisi”, “gaz sancısı mı yoksa alerji mi?” gibi sık sorulan sorulara sade ve anlaşılır bir dille yanıt veriyoruz.
Gıda Alerjisi Nedir? Bebeklerde Neden Gıda Alerjisi Gelişir?
Gıda alerjisi, bağışıklık sisteminin bazı besinlerdeki proteinleri yanlışlıkla zararlı olarak algılayıp aşırı tepki vermesidir. Yani vücut, aslında zararsız bir besini tehdit olarak görür ve savunmaya geçer.
Bebeklerde özellikle bağışıklık sistemi henüz gelişme aşamasında olduğu için, bu tür aşırı tepkilere daha yatkındırlar.
Bebeklerde En Sık Hangi Gıdalar Alerji Yapar?
Alerjiye en sık neden olan besinler:
• İnek sütü ve süt ürünleri
• Yumurta (özellikle beyazı)
• Yer fıstığı ve kuruyemişler
• Buğday ve gluten içeren ürünler
• Balık ve deniz ürünleri
• Soya
Bebeklerde süt alerjisi (inek sütü proteini alerjisi – İSPA), özellikle mama ile beslenen bebeklerde yaygın görülür.
Bebeklerde Gıda Alerjisi Ne Zaman Ortaya Çıkar?
Çoğu zaman alerji, ek gıdaya geçiş ile birlikte (yaklaşık 6. ay civarı) fark edilir. Ancak sadece bu döneme özgü değildir. Anne sütüyle beslenen bebeklerde, annenin yediği bazı alerjenler de sütten geçerek bebeği etkileyebilir.
Bebeklerde Gıda Alerjisi Belirtileri Nelerdir?
Hafif belirtiler:
• Yüzde, yanaklarda kızarıklık
• Ağız çevresinde kaşıntı, döküntü
• Hafif ishal veya kusma
Orta ve şiddetli belirtiler:
• Mukuslu ya da kanlı dışkı
• Sürekli gaz, huzursuzluk
• Egzama tarzı cilt döküntüleri
• Kilo alımında yavaşlama
• Nefes almada güçlük, hırıltı
• Dudaklarda, gözlerde şişlik
Bebeklerde Gaz Sancısı mı, Gıda Alerjisi mi? Nasıl Ayırt Edilir?
Bu soru birçok ebeveynin kafasını karıştırır. Çünkü alerjik bebekler de gazlı bebeklere benzer şekilde huzursuz olabilir.
“Gaz sancısı değil, alerji olabilir” dedirten belirtiler şunlardır:
• Her beslenmeden sonra aşırı huzursuzluk
• Sık sık mukuslu veya yeşil dışkı
• Kakasında kan görülmesi
• Memeyi reddetme veya emmek istememe
• Ciltte inatçı egzama
• Gaz damlalarına rağmen geçmeyen ağlama nöbetleri
Özellikle bu belirtilerle birlikte ailesinde alerji öyküsü olan bebeklerde besin alerjisi düşünülmelidir.
Bebeklerde Gıda Alerjisi Nasıl Teşhis Edilir?
• Çocuk sağlığı ve hastalıkları ya da çocuk alerji uzmanı muayenesi
• Alerjen şüphesi olan besinlerin diyetten çıkarılması
• Gıda günlüğü takibi
• Gerekirse kanda “spesifik IgE” testi ya da cilt prick testi ( deri alerji testi)
• “Eliminasyon ve provokasyon testi” gibi gözlemsel yöntemler
Bebeklerde Gıda Alerjisi Nasıl Tedavi Edilir?
• Anne sütüyle beslenen bebekte, annenin diyetinden alerjen gıda çıkarılır.
• Mama ile beslenen bebekte, özel alerji mamalarına (hidrolize ya da aminoasit bazlı) geçilir.
• Cilt ve sindirim şikâyetleri için gerekli durumlarda antihistaminik ilaçlar verilebilir.
• Şiddetli vakalarda adrenalin oto-enjektörü reçete edilebilir.
• Gıda alternatifleri için bir diyetisyen ya da doktor desteği alınmalıdır.
Gıda Alerjisi Olan Bebeklerde Ne Zaman Geçer?
Birçok bebekte süt ve yumurta alerjisi, 1-3 yaş arasında düzelir. Ancak kuruyemiş, deniz ürünleri gibi bazı alerjiler ömür boyu sürebilir. Bu yüzden düzenli takip çok önemlidir.
Bebeklerde Gıda Alerjisi ve Ek Gıdaya Geçiş: Dikkat Edilmesi Gerekenler
• Her yeni gıdayı tek tek ve 3 gün arayla deneyin.
• Gıda verildikten sonra bebeği yakından gözlemleyin.
• Gıdaları karıştırmadan önce bebeğin her birine ayrı ayrı alıştığından emin olun.
• Etiket okuyun. Özellikle hazır bebek ürünlerinde gizli alerjen olabilir.
• Alerji riski yüksek bebekler için ek gıda planlamasını mutlaka doktorla yapın.
Bebeğimde Gıda Alerjisi Olduğunu Düşünüyorum, Ne Yapmalıyım?
Eğer yukarıdaki belirtileri gözlemliyorsanız, kendi kendinize tanı koymadan önce bir uzmana başvurmanız gerekir. Gıda alerjisiyle baş etmek mümkündür ama bilinçli yaklaşım gerekir.
Sonuç: Gıda Alerjili Bebekler Sağlıklı Gelişebilir
Bebeklerde gıda alerjisi doğru yönetildiğinde hem bebeğin sağlıklı gelişimi korunur hem de aile içi kaygı azalır. Tanı ve takip ne kadar erken yapılırsa, süreç o kadar kolay olur.
