Beyin sisi, zihinsel berraklık eksikliği, odaklanma sorunları, ve bilgi işlemekte zorluklarla tanımlanan bir durumdur. Bu durumdayken, insanlar genellikle düşüncelerini düzenlemekte, dikkatlerini toplamakta ve doğru kelimeleri bulmakta zorlanırlar. Beyin sisi, zihinsel olarak yavaşlamış ve bulanık hissedildiği bir durumu ifade eder, bu da günlük yaşamda ve işte verimliliği olumsuz etkileyebilir. Kısacası, beyin sisi, zihinsel performansın beklenenden düşük olduğu bir durumu tanımlar ve bu da oldukça rahatsız edici olabilir.
Bulanık bir zihin, dengesiz bir zihindir.
Vücudunuzun herhangi bir yerindeki dengesizlikler, organlarınızın ve sistemlerinizin nasıl çalıştığını etkiler; bu durum beyin için de geçerlidir. Ancak, beyinle ilgili dengesizlik belirtilerini anlamak için bir bilim insanı veya doktor olmanıza gerek yok – bu durumu yaşayanlar, zihinlerinin doğru şekilde çalışmadığını hissederler. Belirtilerin sıklığı ve şiddetine bağlı olarak, bu oldukça rahatsız edici olabilir. İnsanlar, ‘Aklımı mı kaybediyorum?’ veya ‘Bu erken Alzheimer belirtisi mi?’ diye endişelenirler. Çoğu durumda, cevap hayırdır; büyük olasılıkla hayatınızı değiştiren bir hastalık değil, zihin ve bedeninizi düzene sokarak iyileştirebileceğiniz bir durumdur.
Beyin sisi kendini nasıl gösterir?
Eğer 40’lı yaşlarınıza yaklaşıyorsanız, arada sırada beyin sisi yaşadığınızı fark etmiş olabilirsiniz. COVID-19 geçirdiyseniz, bu enfeksiyonun sık görülen kalıcı etkilerinden biri olarak beyin sisi yaşıyor olabilirsiniz. Herkes bu durumu farklı şekillerde yaşayabilir, ancak genellikle beyin sisi belirtileri şunlardır:
-
Düşük ruh hali, ilgisizlik veya hafif depresyon
-
Zihinsel yavaşlık, netlik eksikliği veya ‘sis’ hissi
-
Odaklanma, konsantrasyon ve/veya motivasyon sorunları
-
Bilgi işleme veya hatırlama zorluğu
-
Mantık yürütme veya problem çözme yetisinde azalma
-
Kelime seçme veya hatırlama güçlüğü
-
Kötü uyku, kesintili uyku veya uykuya dalma ya da uykuda kalma zorlukları
Beyin sisinin nedenleri nelerdir?
Bu durumu anlamak ve olası nedenleri belirlemek için biraz araştırma yapmak iyi bir başlangıç olabilir. Beyin ve bedeniniz birbirine bağlı olduğundan, ilk olarak vücudunuzda ve yaşamınızda neler olup bittiğine dikkatlice bakın. Beyin sisi nedenlerinden bazıları şunlardır:
-
Yaşam tarzı sorunları: Kronik stres, kötü uyku veya yetersiz uyku, yeterince hareket etmeme/hareketsiz yaşam tarzı gibi. Basit bir şey olan susuzluk bile büyük olumsuz etkilere neden olabilir.
-
Kötü beslenme : Beyninizin optimal çalışması için sağlıklı besinlere, özellikle de yağa ihtiyacı vardır. Şeker açısından zengin ve besin değeri düşük abur cubur ve işlenmiş gıdalar, beyninizin ihtiyacı olan iyi besinleri sağlamaz.
-
Alkol kullanımı : Alkol, beyin iltihabına neden olarak ve zihinsel keskinlikten sorumlu nöronlar arasındaki iletişimi azaltarak zihinsel netliği düşürür.
-
Vitamin eksiklikleri: Düşük seviyelerde D vitamini, B12 vitamini, demir ve omega-3 yağ asitleri; ayrıca düşük magnezyum ve C vitamini seviyeleri de rol oynayabilir.
-
Bağırsak mikrobiyomu sorunları – kötü bir diyet veya sık antibiyotik kullanımı, sağlıklı bakteri türleri açısından zayıf bir bağırsakla sonuçlanabilir ve bu da serotonin gibi nörokimyasalların üretimini bozarak ruh halini düzenlemeyi ve beyin sisini önlemeyi zorlaştırır.
-
Hormonal dengesizlikler : Adet döngüsü, hamilelik, menopoz ve yaşlanma ile meydana gelen hormon seviyelerindeki dalgalanmalar ve dengesizlikler.
-
Belirli hastalıklar : Düşük tiroid fonksiyonu, otoimmün bozukluklar, depresyon, yüksek tansiyon, düşük kan şekeri sorunları, Lyme hastalığı veya eş enfeksiyonlar, viral enfeksiyonlar (COVID-19, Epstein-Barr gibi), Alzheimer ve demans gibi nörolojik rahatsızlıklar.
-
Bazı ilaçlar (reçetesiz ve reçeteli) : Alerji, anksiyete, depresyon, yüksek tansiyon ve uyku bozukluklarını tedavi etmek için kullanılan ilaçlar. Kemoterapi de kanser hastalarında beyin sisine katkıda bulunan yaygın bir etkendir.
-
Kronik iltihaplanma : Araştırmalar, beyin sisinin kronik, düşük düzeyde iltihaplanmanın yaygın bir yan etkisi olduğunu göstermektedir.
-
Toksik küf : Genellikle göz ardı edilir, ancak genetik olarak küf toksisitesine yatkın olan nüfusun yaklaşık %25’inde beyin sisi yaygın bir sorundur.
Beyin sisinde neler yapılmalıdır?
Beyin sisiyle ilgili iyi haber, atmosferik sis gibi, bunu da aşabilir ve daha aydınlık bir duruma geçebilirsiniz. İlk adım, mevcut tıbbi durumlarınızı ve aldığınız ilaçları gözden geçirmektir. Sonrasında, beyninizi yeniden tam kapasiteyle çalıştırmak için yaşam tarzı değişikliklerine odaklanmalısınız. İşte öneriler:
Temel bir kontrol yaptırın: Hormon dengesizlikleri, vitamin eksiklikleri veya tıbbi durumları elemek için. Sağlık destekleyici davranışları hayata geçirmezseniz, sis orada kalmaya devam eder. Diyetinizi, egzersizlerinizi, uyku alışkanlıklarınızı iyileştirin ve bağırsak sağlığınıza dikkat edin.
Diyetinizi yenileyin: Şekeri ve tahılları diyetinizden çıkarın, düşük karbonhidratlı beslenin. İşlenmiş gıdalardan uzak durun, organik sebzeler ve sorumlu kaynaklardan hayvansal proteinlerle beslenin. Mükemmel tabak oluşturma ipuçlarımı inceleyin.
Bol su için: Beyin sisi genellikle susuz kalmaktan kaynaklanır. Her gün daha fazla su için ve alkol tüketimini azaltın. Hafif susuz kalmak bile beyin fonksiyonlarını olumsuz etkiler.
Bağırsak sağlığınızı düzeltin: Sindirim sorunları beyninizi etkiler, bu yüzden bağırsak sağlığınızı iyileştirin.
Uyku kalitenizi artırın: Kötü uyku beyin sisine yol açar. 11 Ways to Win at Sleep planımı takip edin veya Better Sleep, Better You kitabımı edinin.
Stresi azaltın: Meditasyon, beyin sağlığını korur ve odaklanma, dikkat süresi ve netliği artırır. Bu nedenle daha az sis oluşur.
Daha fazla hareket edin: Fiziksel aktivite beyin sağlığına ve bilişsel işlevlere yardımcı olur. Her türlü hareket faydalıdır, zamanınız kısıtlıysa yüksek yoğunluklu interval antrenmanları deneyin.
Vitamin ve mineral desteğinizi artırın: Omega-3, magnezyum, B Kompleks, D vitamini, NMN, adaptogenler ve MCT yağı gibi beyin dostu takviyeler kullanın.
Ekran molası verin: Ekranlara fazla zaman harcamak zihinsel yorgunluğa neden olur. Gün boyunca ekran molaları vermek, beyninizi dinlendirir ve yeniden ayarlar.
Küfe dikkat edin: Küf veya mantar içeren yiyeceklerden uzak durun. Bu yiyecekler arasında süt ürünleri, mantarlar, soslar, baharatlar, belirli kuruyemişler ve kuru meyveler bulunur.
Son olarak: tüm çabalarınıza rağmen beyin sisi devam ediyorsa, işlevsel bir tıp doktoruyla daha derinlemesine bir inceleme yapmanız gerekebilir. Sorun noktalarını belirlemek ve iyileştirme planı geliştirmek için tanısal bir inceleme yapabilirler.
