DSM-5 (Ruhsal Bozuklukların Tanı ve İstatistiksel El Kitabına Göre)
Bu kişilik bozukluğu tanısı alan kişiler, başkalarına karşı yaygın, kalıcı ve sürekli bir güvensizlik yaşamaktadırlar.
Ellerinde hiçbir delil olmasa da, kendilerini tehdit altında hissederler.
Davranış biçimleri tuhaftır. Çevresinden gelen durumlara karşı aşırı dikkatlidirler ve başkalarına güvenmezler.
Bu nedenle çok az arkadaşlık kurarlar veya hiç kurmazlar. Çevrelerinden çoğunlukla izoledirler.
Sebepsiz yere , sürekli kendilerini huzursuz edecek bir konu bulurlar.
Belirgin bir güvensizlik ve endişe en yoğun yaşanan durumlardır.
Çevrelerini de günlük yaşamlarını da bu duygular ve düşünceler üzerinden düzenlerler.
Uzak, mesafeli, soğuk görünürler.
Sık tartışmaya girebilirler.
Bazen alaycı, katı ve düşmanca davranabilirler.
İşbirliği yapmazlar ve grup aktivitelerine katılmazlar.
Başkalarını çok eleştirirler ve başkalarının kendileri ile yaptıkları eleştirilere düşmanca yanıtlar verebilirler.
Kin tutarlar.
Bu kişilik bozukluğuna sahip olan kişiler, gerçek bir tehlike veya tehdit olmaksızın, diğer kişilerin davranışlarından şüphe duyarlar.
Ailesi ve yakın arkadaşlarını da tehdit olarak görebilirler veya onları sadakatsiz olarak tanımlayabilirler.
Kendisinden bir şeyler saklandığını, ona yalan söylendiğini veya başkalarının kendisini kullandığı düşüncesine sahip olabilirler.
Güvenlerinin sarsılacağından emindirler.
Zararsız ifadeleri bile incitici veya tehdit edici olarak algılayabilirler.
Kanıtları olmasa da birçok yönden saldırıya uğrayacakları düşüncesi içinde öncesinde savunmaya geçebilirler.
Sürekli aldatıldıkları düşüncesi hakimdir.
Partnerlerini kıskanabilirler.
İş yerlerinde, eğitim hayatlarında ve sosyal ortamlarda başkalarıyla birlikte hareket etmeleri zordur.
Yakın ilişkiler kuramazlar bu nedenle genelde yalnız olma eğitimindedirler.
Aşırı temkinli ve aşırı tetiktedirler.
En masum olayları bile şüpheli bir şekilde, abartılı ve mantıksız şekilde yorumlarlar.
Tüm bu durumlar şizofreni, bipolar bozukluk veya psikotik özellikler gösteren depresif bozuklukta psikotik bir epizod sırasında gerçekleşiyor olmamalıdır.
İlk semptomlar genellikle ergenlik ve genç yetişkinlikte başlar. Bu dönemden sonra kalıcı değilse pek önem arz etmez.
Fakat ilerleme gösterirse ve kalıcı hale gelirse önemle ele alınmalıdır.
İYİLEŞME NASIL SAĞLANIR?
Kesinlikle bir ruh sağlığı uzmanı ile birlikte hareket etmek gereklidir.
Tedavide, terapi ve akut dönemler söz konusu ise ilaç desteği birlikte ilerlemelidir.
Tedavi süreci, güvenli bir ilişkinin kurulduğu aynı uzmanla, uzun süreli olarak devam etmelidir.
Kontroller aksatılmamalıdır.
Bu duruma farklı bozukluklar da eşlik edebilir.
Terapide, başkalarına karşı güven geliştirme çalışmaları yapılır.
Sosyal ilişkiler yeniden şekillendirilir.
Uzm. Klinik Psikolog Eda Gökduman Yavuz
