Çocuklarda ishal, özellikle bebeklik ve okul öncesi dönemde sık görülür. Çoğu zaman birkaç gün içinde düzelir, ancak bazı durumlarda ciddi sıvı kaybı ve komplikasyonlara neden olabilir.
Bu yazıda, çocuklarda ishalin nedenlerini, hangi belirtilerin riskli olduğunu ve evde neler yapılması gerektiğini adım adım bulabilirsiniz.
İshal Nedir?
İshal, dışkının normalden daha sık ve sulu kıvamda çıkmasıdır. Bağırsakların düzgün çalışmaması sonucu gelişir. Genellikle enfeksiyon kaynaklıdır.
Çocuklarda İshal Neden Olur?
Çocuklarda ishalin en yaygın nedenleri şunlardır:
• Virüsler: Özellikle Rotavirüs ve Norovirüs, çocukluk çağı ishallerinin en sık sebebidir. Bulaşıcıdır ve kreş gibi ortamlarda hızla yayılır.
• Bakteriler: Salmonella, E. coli gibi bakteriler ateş ve karın ağrısıyla birlikte daha ciddi belirtilerle seyreder.
• Parazitler: Giardiasis gibi parazit enfeksiyonları kronik, tekrarlayan ishal yapabilir.
• Antibiyotik kullanımı: Bağırsak florasını bozarak geçici ishale neden olabilir.
• Gıda intoleransı: Laktoz intoleransı gibi bazı besin hassasiyetleri de ishalle kendini gösterebilir.
Hangi Belirtiler Tehlikelidir?
Aşağıdaki belirtilerden biri varsa çocuk doktoruna başvurmanız gerekir:
6 aydan küçük bebekte ishal
Kanlı, mukuslu veya çok kötü kokulu dışkı
Gözle görülür sıvı kaybı:
• Ağız kuruluğu
• Ağlarken gözyaşı olmaması
• Azalmış idrar
38,5 °C üzeri yüksek ateş
Halsizlik, dalgınlık, uykuya meyil
Sürekli kusma ve beslenememe
Evde Ne Yapılabilir?
Sıvı desteği şarttır:
• 6 aydan küçük bebeklerde emzirmeye devam edilmelidir.
• Daha büyük çocuklara su, ayran, taze çorba gibi sıvılar verilmeli.
• Eczaneden alınabilecek oral rehidratasyon solüsyonları (ORS) etkili ve güvenlidir.
Beslenme önerileri:
• Hafif ve sindirimi kolay gıdalar tercih edin:
• Pirinç lapası
• Yoğurt
• Haşlanmış patates
• Muz
• Yağlı, şekerli ve lifli gıdalardan kaçının.
• Zorlamayın; iştahsızlık birkaç gün sürebilir.
İlaç kullanımı:
• Antibiyotik veya ishal kesici ilaçlar, doktor önerisi olmadan verilmemelidir.
Çocuklarda İshalden Korunmak İçin Neler Yapılabilir?
El hijyenine dikkat edilmesi
Güvenli ve temiz içme suyu kullanılması
Yiyeceklerin iyi yıkanması ve hijyenik hazırlanması
Rotavirüs aşısı uygulanması (Sağlık Bakanlığı tarafından önerilen, isteğe bağlı aşıdır)
Ne Zaman Doktora Gitmeli?
• İshal 2 günü geçiyor ve düzelme yoksa
• Belirtiler kötüleşiyor (ateş, halsizlik, sıvı alamama)
• Küçük bebekte hızlı sıvı kaybı varsa
Bu durumlarda mutlaka çocuk sağlığı ve hastalıkları uzmanına başvurmalısınız.
Sık Sorulan Sorular (SSS)
Rotavirüs aşısı gerekli mi?
Evet. Dünya Sağlık Örgütü (WHO), ilk 2 yaşta çocuklara rotavirüs aşısını öneriyor. Aşı, şiddetli ishalin ve hastane yatışlarının önüne geçebilir.
İshal ne kadar sürer?
Basit viral ishaller genellikle 2-3 gün sürer. 1 haftadan uzun sürüyorsa doktora başvurulmalıdır.
İshalde yoğurt verilir mi?
Evet. Özellikle probiyotik yoğurtlar, bağırsak florasını destekleyerek iyileşmeye katkı sağlar.