Gottman’ın “Mahşerin Dört Atlısı” Kuramına Göre İlişkiyi Bitiren Dinamikler
Bir ilişki sadece aşkla değil, sevgi, anlayış ve güvenle ayakta kalır. Ancak bazı davranışlar bu bağı zamanla zayıflatır ve hatta tamamen koparabilir. İlişki araştırmacısı Dr. John Gottman’ın çalışmalarına göre, bir ilişkinin sona yaklaşmasını haber veren dört temel işaret vardır. Bunlara “mahşerin dört atlısı” denir. İşte ilişkileri içten içe tüketen o dört tutum:
1. Sürekli Eleştiri
Partnerin kişiliğini hedef alan eleştiriler, ilişkide zamanla derin yaralar açar. “Sen zaten böylesin”, “Hiçbir zaman düzgün yapmıyorsun” gibi sözler, karşı tarafın savunmaya geçmesine neden olur.
Yerine ne geçebilir?
Davranışa odaklanan ve “Ben” diliyle kurulan cümleler. Örneğin: “Bu konuda desteklenmeye ihtiyacım var.”
2. Aşağılama ve Küçümseme
Alay etmek, küçümsemek, mimiklerle karşı tarafı değersiz hissettirmek… Bu tutum sadece sevgiyi değil, saygıyı da yok eder.
Ne yapılabilir?
İlişkiyi onarmak için, olumlu yönleri fark etmek ve takdir etmek gerekir. Küçük bir teşekkür bile duygusal yakınlığı artırabilir.
3. Savunmaya Geçmek
Sürekli kendini aklamaya çalışmak, karşı tarafın hislerini göz ardı etmek anlamına gelir. “Benim suçum değil, sen zaten abartıyorsun” demek, anlaşılma ihtiyacını bastırır.
Alternatifi:
Sorumluluk almak. “Seni kırdığımın farkında değilim ama bunu duymak önemli, üzerinde düşüneceğim” gibi cümleler empatiyi artırır.
4. İçe Kapanmak ve Uzaklaşmak
Tartışmalardan kaçmak, sessizleşmek, duvar örmek… Zihinsel ya da duygusal olarak orada olmamak, ilişki bağını koparır.
Yerine ne konabilir?
Duygusal regülasyon. “Şu an yoğun hissediyorum, biraz sakinleşip konuşmaya devam edelim mi?” gibi sağlıklı sınırlar ilişkiyi korur.
Son Söz
Bu dört davranış fark edilmediğinde ilişkiyi yavaş yavaş değil, bazen hızla tüketebilir. Ancak bilinçli iletişim, saygı ve empati ile birçok ilişki yeniden inşa edilebilir. Unutma, iyi bir ilişki çatışmasız değil, çatışmayı sağlıklı şekilde yönetebilen çiftlerle mümkün olur.
