Otizm Spektrum Bozukluğu (OSB) olan çocuklarda beslenme, yalnızca fiziksel gelişim için değil, aynı zamanda sosyal, duygusal ve davranışsal gelişim için de kritik bir süreçtir. Ancak araştırmalar, OSB’li çocukların büyük bir kısmında beslenme ile ilgili zorlukların görüldüğünü ortaya koymaktadır. Bu zorluklar hem çocukların sağlığını hem de ailelerin yaşam kalitesini doğrudan etkileyebilir.
OSB’li Çocuklarda Beslenme Güçlükleri
-
Gıda Seçiciliği: Tat, koku, renk, doku veya sıcaklığa bağlı olarak sınırlı yiyecekleri tercih etme.
-
Bağımsız Yemek Yeme Güçlüğü: Kendi başına yemek yeme becerisinin sınırlı olması.
-
Uzun Yemek Süreleri: Yemeğin olağandan daha uzun sürmesi.
-
Davranış Sorunları: Yemek sırasında masada oturmama, bağırma, öfke nöbetleri, saldırganlık gibi davranışlar.
-
Sosyal Yalnızlaşma: Yemek zamanlarında aileden veya akranlardan uzak kalma.
-
Ayrı Yemek Yeme: Ailenin geri kalanından farklı yiyecekler tüketme eğilimi.
-
Duyusal Hassasiyetler: Yiyeceklerin kokusu, görünümü veya dokusuna karşı aşırı duyarlılık.
Olası Sonuçlar
Beslenme problemleri çözülmediğinde, OSB’li çocuklarda şu riskler ortaya çıkabilir:
-
Yetersiz beslenme ve vitamin-mineral eksiklikleri
-
Obezite ve buna bağlı sağlık sorunları
-
Gelişimsel gecikmeler ve büyüme problemleri
-
Uzun vadeli tıbbi komplikasyonlar
Bu durum yalnızca çocukları değil, aileleri de olumsuz etkileyebilir. Yemek zamanları aileler için stresli bir hale gelirken, ebeveynler çoğu zaman çaresizlik hissedebilir.
ICF Perspektifi
Dünya Sağlık Örgütü’nün geliştirdiği ICF (International Classification of Functioning, Disability and Health)çerçevesine göre, pediatrik beslenme bozuklukları yalnızca tıbbi bir sorun olarak değil; aynı zamanda çocuğun işlevselliğini, aktivitelerini ve sosyal katılımını etkileyen çok boyutlu bir durum olarak ele alınmalıdır.
Çözüm ve Yaklaşımlar
OSB’li çocuklarda beslenme güçlüklerini yönetirken hedef yalnızca yeni yiyecekler kazandırmak değildir. Bunun yanı sıra:
-
Çocuğun masada kalma süresini artırmak,
-
Aileyle birlikte yemek yeme deneyimini geliştirmek,
-
Sosyal etkileşim ve bağımsızlık becerilerini desteklemek de önemlidir.
Aileler, yemek ortamını düzenleyerek ve uygun stratejiler geliştirerek bu süreçte kritik bir rol oynar. Erken teşhis ve uzman desteği hem çocukların gelişimi hem de ailelerin yaşam kalitesi açısından büyük önem taşır.
