Boşalma, emisyon ve ejekülasyon süreçlerini içeren ve iç içe geçmiş nörolojik ve hormonal yollar tarafından aracılık edilen karmaşık bir fizyolojik süreçtir.
Bu yollardaki herhangi bir bozukluk, çeşitli seviyelerde boşalma bozukluklarına neden olur.
Boşalma bozuklukları yelpazesi erken boşalma (PE), geç boşalma, boşalamama, ağrılı boşalma, mesaneye geri yönde boşalma ve kanlı boşalmayı içerir.
ERKEN BOŞALMA
Erken boşalmanın etiyolojisi tam olarak bilinmemektedir ve anksiyete, penis aşırı duyarlılığı ve 5-hidroksitriptamin (HT) reseptör disfonksiyonu dahil olmak üzere önerilen biyolojik ve psikolojik hipotezleri destekleyecek sınırlı veri bulunmaktadır.
4 grupta sınıflandırılır;
-
Yaşam boyu devam eden
-
Sonradan kazanılmış
-
Duruma göre değişen
-
Subjektif olarak hissedilen erken boşalma şeklinde.
Yaşam boyu erken boşalmanın patofizyolojisinin merkezi ve periferik serotoninerjik, dopaminerjik, oksitosinerjik, endokrinolojik, genetik ve epigenetik faktörlerin karmaşık bir etkileşimi tarafından yönetildiği varsayılmaktadır.
Sonradan kazanılmış erken boşalma cinsel performans kaygısı, ilişkisel sorunlar gibi psikolojik sorunlar ve/veya sertleşme problemi, prostatit, hipertiroidizm ve düşük uyku kalitesi gibi eş zamanlı hastalıklar nedeniyle ortaya çıkabilir.
Duruma göre değişen erken boşalma, cinsel işlevin normal bir varyasyonu olarak kabul edilirken, subjektif olarak hissedilen erken boşalma kültürel veya anormal psikolojik yapılardan kaynaklanabilir.
Ulusal Sağlık ve Sosyal Yaşam Araştırması’na (NHSLS) göre, erken boşalmanın yaygınlığı yaştan, medeni durum veya gelir durumundan etkilenmez.
Erken boşalma için bildirilen risk faktörleri arasında genetik yatkınlık, genel sağlık durumunun kötü olması ve obezite, prostat iltihabı, hipertiroidizm, düşük prolaktin seviyeleri, yüksek testosteron seviyeleri, D vitamini ve B12 eksikliği, diyabet, metabolik bozukluklar, fiziksel aktivite eksikliği, duygusal sorunlar ve stres, depresif semptomlar ve travmatik cinsel deneyimler yer almaktadır.
ERKEN BOŞALMANIN YAŞAM KALİTESİ ÜZERİNDEKİ ETKİSİ
Erken boşalan erkeklerin cinsel ilişkilerinden düşük memnuniyet, cinsel ilişki sırasında rahatlama zorluğu ve daha az sıklıkta cinsel ilişki bildirme olasılıkları daha yüksektir. Erken boşalma, öz güven ve partnerle ilişki üzerinde olumsuz bir etkiye sahip olabilir ve bazen zihinsel sıkıntıya, kaygıya, utanca ve depresyona neden olabilir. Ayrıca, erken boşalma kişinin partnerinin cinsel işlevini de etkileyebilir ve cinsel ilişkiden duydukları memnuniyet, hastanın durumunun artan ciddiyetiyle azalır.
TANISAL DEĞERLENDİRME
Erken boşalma tanısı hastanın tıbbi ve cinsel geçmişine dayanır. Hikaye, erken boşalmayı yaşam boyu veya edinilmiş olarak sınıflandırmalı ve erken boşalmanın durumsal (belirli koşullar altında veya belirli bir partnerle) veya tutarlı olup olmadığını belirlemelidir. Boşalmanın süresi, cinsel uyarılma derecesi, cinsel aktivite ve yaşam kalitesi üzerindeki etkisi ve ilaç veya uyuşturucu kullanımı gibi konulara özel dikkat gösterilmelidir.
Erken boşalmayı sertleşme bozukluğundan ayırmak da önemlidir. Sertleşme bozukluğu olan birçok hastada ereksiyon elde etme ve sürdürme zorluğuyla ilişkili kaygıdan kaynaklanan sekonder erken boşalma gelişir.
Erken boşalmanın süresi ya hastanın beyan ettiği ya da bir kronometre ile ölçülmeli ve çeşitli formlar kullanılarak yine erken boşalmanın derecesini anlamak faydalı olacaktır.
Fiziksel muayene ve incelemeler
Fiziksel muayene, erken boşalan erkeklerin ilk değerlendirmesinin bir parçası olabilir. Endokrinopati, peyronie hastalığı, üretrit veya prostatit gibi diğer cinsel işlev bozukluklarıyla ilişkili altta yatan tıbbi durumları belirlemek için ürolojik, endokrin ve nörolojik sistemlerin odaklanmış bir muayenesini içerebilir. Laboratuvar veya fizyolojik testler, öyküden veya fiziksel muayeneden elde edilen belirli bulgulara göre yönlendirilmelidir ve rutin olarak önerilmez.
Hastalık yönetimi
Herhangi bir tedaviye başlamadan önce, erken boşalmanın alt tipini tanımlamak ve hastanın beklentilerini ayrıntılı olarak tartışmak esastır. Yaşam boyu erken boşalan hastalar için farmakoterapi birinci basamak tedavi olarak düşünülmeli, sonradan gelişen erken boşalma hastaları için ise altta yatan nedenin (örn. ED, prostatit, prostatizm semptomları, anksiyete ve hipertiroidizm) tedavisi ilk hedef olmalıdır. Çeşitli davranışsal teknikler duruma göre değişen ve subjektif erken boşalmayı tedavi etmede faydalı olabilir. Psikoterapi, farmakolojik tedaviden fayda görmeyen veya farmakolojik tedaviyle birlikte kullanılabilinir. Ancak, bu psikoseksüel müdahalelerin etkinliğine ilişkin zayıf ve tutarsız kanıtlar vardır ve erken boşalmadaki uzun vadeli sonuçları bilinmemektedir.
Psikoseksüel müdahaleler, ister davranışsal, ister bilişsel, ister çift odaklı olsun, boşalmayı kontrol etme/geciktirme tekniklerini öğretmeyi, cinsel performansa güven kazandırmayı, kaygıyı azaltmayı ve çift içinde iletişimi ve problem çözmeyi teşvik etmeyi amaçlar. Cinsel eğitim de olumlu olabilir. Ancak psikoseksüel müdahaleler tek başına yeterli olmayabilir. Son kanıtlar, psiko-eğitim ve farkındalık teknikleriyle birleştirilen başlat-dur egzersizlerinin erken boşalma semptomlarını ve ilişkili sıkıntıyı, kaygıyı ve depresyonu iyileştirdiğini göstermektedir.
Topikal anestezik ajanlar
Tramadol
Penis Başı Dolgusu
Erken boşalma tedavisinde hyaluronik asit kullanılarak glans penis dolgu uygulaması ile penis hassasiyetinin azaltılması ilk olarak 2004 yılında Koreli araştırmacılar tarafından önerildi. O zamandan beri, esas olarak Asya ülkelerinde popülerlik kazandı. Randomize kontrollü çalışmalar, hyaluronik asit glans enjeksiyonlarının güvenli olduğunu, boşalma süresinin uzamasında mütevazi ancak önemli bir artışla birlikte erken boşalma ölçümlerinde iyileştirmeler olduğunu gösterdi. Hyaluronik asitle glans penis enjeksiyonlarıyla ilişkili ciddi yan etki bildirilmedi. Ancak, bu tedaviyi erken boşalma hastalarına önermeden önce daha fazla güvenlik çalışması yapılmalıdır.
Seçici dorsal nörektomi (Selektive Dorsal Neurectomy) (SDN) de erken boşalma tedavisi için, esas olarak Asyalı araştırmacılar tarafından önerildi. Ancak, bu prosedürlerin geri döndürülemez doğası göz önüne alındığında, daha fazla güvenlik verisi gereklidir.
Seçici Dorsal Kriyoablasyon (Selective Dorsal Crioablasyon) (SDC) işlemi de nörektomi cerrahisinin alternatifi olarak değerlendirilebilir. İşlem yerinde genellikle hafif düzeyde morluk, şişlik ve ağrı bilinen yan etkileridir. Ancak nörektomi işleminde olduğu gibi rutin olarak uygulanması için daha fazla veriye ihtiyaç vardır.
