DSM 5 ’e göre, (Ruhsal Bozuklukların Tanı ve İstatistiksel El Kitabı)
Bireyin, bağlandığı kişiden ayrılma düşüncesiyle veya böyle bir sonuçla karşılaşması sonucunda yoğun, orantısız şekilde bir stres ve endişe yaşadığı bir durumdur.
Kaygılarla birlikte, kişinin yaşamındaki bazı alanlarda (okul, iş, aile, arkadaş vb. gibi) belirgin düzeyde bir zorlanma yaşamasına ve günlük aktivitelerine rahat bir şekilde devam edebilmesine engel bir durum ortaya çıkma durumu söz konusudur.
Ayrılığın gerçekleşmesine karşı belirgin bir korku yaşanır.
Ayrılmanın gerçekleşmesi halinde, yalnız kalmaktan, kaçırılmaktan, hastalanmaktan, başına olumsuz bir şeyler gelmesinden korkularak evden çıkmama, okula / işe gitmeme başlayabilir.
Uyku sorunları ortaya çıkabilir veya bu konu ile ilgili sıklıkla korkulu rüyalar görülebilir.
Bu endişelerle birlikte mide bulantısı, bayılacakmış gibi olma, karın ağrısı, kusma, ishal vb. gibi fiziksel semptomlar gösterilebilir.
Gelişimsel olarak, çok küçük yaşlardaki ayrılık kaygıları o yaşa göre normal olarak nitelendirilebilir.
Burada anlatılan, çok daha farklı bir durumdur.
Nedenleri nelerdir?
Bu bozukluk, çeşitli nedenlerle ortaya çıkmış olabilir.
Genetik faktörler, yetersiz aile ilişkileri, erken çocukluk döneminde ebeveynlerle yetersiz gelişen bağlanma biçimleri, yetersiz duygusal destek, yine bu dönemde gerçekleşen travmalar, bebeklik dönemindeki güvensiz bağlanma biçimlerinin varlığı, terk edilme ve kayıp deneyimlerinden kaynaklanmış olabilir.
İYİLEŞME İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Tedavisi mümkündür.
Kaygının yoğun ve fiziksel semptomların belirgin olduğu durumlarda psikiyatrik destek önceliklidir.
Belirtiler ilaçlarla azaltılıp kontrol altına alınmaya başlandığında kişi terapiye daha hazır bir hale gelebilir.
Belirtiler yoğun değilse ve yeni başlangıçlıysa terapi ile destek sağlanabilir.
Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) etkili bir yöntemdir.
Kaygıların nasıl yönetilebileceği ile ilgili olarak kişi bilgilendirilerek güçlendirilir.
Bireysel kimliği daha da öne çıkarılır.
Sağlıklı duygusal bağlantılar geliştirmesi için kişi desteklenir.
Aşamalı bir şekilde, bağlanılan kişiden ayrılmanın gerçekleşmesi sağlanarak kişiye bu konuda güven kazandırılır.
Uzm. Klinik Psikolog Eda Gökduman
