DSM-5 (Ruhsal Bozuklukların Tanı ve İstatistiksel El Kitabına Göre)
Bu kişilik bozukluğu tanısı alan kişilerde, terk edilmekten korktukları için aşırı ve yaygın bir bakıma ihtiyaç duyma ve yapışıklık söz konusudur.
Başkalarına aşırı derecede güvenirler ve teslimiyetçi davranırlar.
Kendileri karar vermekte zorlanırlar. Yalnız kaldıklarında kendilerini çaresiz hissederler.
Endişeleri nedeni ile bağımlılık gösterdikleri kişilerden gelebilecek her olumsuzluğu tolere ederler. (fiziksel, psikolojik, cinsel)
Kalabalıkları tercih ederler.
Terk edilirlerse hemen kendilerine başka bir ilişki ararlar.
Sürekli tavsiye isterler. Kendilerine bir yol belirleyemezler.
Kendi sorumluluklarını sürekli başkalarından isteme eğilimindedirler.
Onay alamayacaklarını hissettikleri anda kendi fikirlerini dile getirmezler. Aşırı uyumlu bir yapıları vardır.
Kendi başlarına bir iş yapamazlar.
Destekleyicilerini kaybetmemek için hoş olmayan şeyleri bile yapma eğiliminde olabilirler.
Bu kişilerde aslında belirgin bir yetersizlik hissi vardır. Bağlandıkları kişinin güçlü ve becerikli olduğuna dair inançları vardır.
Bu bozuklukla birlikte depresyon ve kaygı bozuklukları görülebilir.
Kadınlarda daha sık görülebilir.
Bu kişilik bozukluğunun, yanlış ve eksik ebeveyn yaklaşımlarından, aşırı koruyucu ve kaygılı ebeveyn tutumlarından, erken dönemli travmatik yaşantılardan ve kaygılı bağlanma stillerinden, genetik nedenlerden kaynaklandığı düşünülmektedir.
Terapi desteği bu bozukluğu yaşayan kişilerde çok önemlidir. Düzenli ve uzun süreli bir psikoterapi gerekebilir.
İYİLEŞME İÇİN NELER YAPILABİLİR?
Kesinlikle bir ruh sağlığı uzmanı ile birlikte hareket etmek gereklidir.
Genellikle bağlandıkları kişiden destek bekledikleri için bir uzmana başvurma ihtiyacı hissetmezler.
Bağlandığı kişi, belirgin problemleri fark ederse bir destek alması için onu yönlendirmelidir.
Aslında belli becerilere sahiplerdir fakat kendilerine güvenemezler. Yapabileceklerine dair inançları yoktur.
Aslında her insan, yaşamda yalnız kalmak istemez.
Fakat burada hissedilen duygular ve var olan davranışlar, mantıksız, abartılı, şiddetli, aşırı, korkulu ve kişinin günlük yaşamını belirgin şekilde etkileyebilecek düzeydedir.
Bu kişiler kendilerine ait bir kararı vermekte zorlanırlar ve en ufak bir kararda bile kendilerini çaresiz hissedip bağımlı oldukları kişilere yönelirler.
Çevreleriyle ilişki kurma biçimleri belirgin düzeyde sağlıksızdır.
Çevrenizde böyle bir kişi varsa, onu bu davranışları ile ilgili olarak küçümsememelisiniz.
Onu bir anda tek başına bırakmayın, her şeyini desteklemeyin ve yapabilecekleri ile ilgili olarak onu cesaretlendirin.
Aşama aşama uzaklaşmayı deneyebilirsiniz.
Eğer uzaklaşmayı kabul etmiyor, yoğun tepki gösteriyor veya kendine zarar verme ile ilgili tehditlerde bulunuyorsa, yavaş yavaş güvenini kazanarak bir uzman desteği alması için onu ikna edin.
Kendine zarar verme planları, düşünceleri ve davranışları söz konusu ise bir psikiyatri uzmanına (birlikte) acilen başvurun.
Bu aşamada desteğiniz önemlidir.
Uzm. Klinik Psikolog Eda Gökduman Yavuz
