DSM-5 (Ruhsal Bozuklukların Tanı ve İstatistiksel El Kitabına Göre)
Bu kişilik bozukluğu tanısı alan kişiler, abartılı duygusallık gösterirler. Dikkat çekme davranışları hakimdir.
İlgi odağı olamadıklarında yoğun rahatsızlık hissederler.
Baştan çıkarıcı davranışlar sergileyebilirler ve bunun için görünüşlerini sıklıkla kullanabilirler.
Dramatik ve abartılı duyguları vardır. Başkalarından da kolaylıkla etkilenebilirler.
İlişkilerinde aşırı samimi davranabilirler. Sıklıkla değişen ve sığ duyguları vardır.
Duygu durumda dalgalanmalar ve dürtüsellik görülebilir.
Çocukluk çağında yaşanan travmalar, yetersiz ve yanlış ebeveyn tutumları, genetik faktörler nedeniyle ortaya çıktığı düşünülmektedir.
Kendi cinsiyetinde kişilerle ilişkilerinde problem yaşayabilirler.
Aşırı durumlarında dikkat çekmek için kendilerine zarar verme davranışları olabilir, bu duruma dikkat edilmeli ve önlemler alınmalıdır.
Diğer kişilik bozuklukları ile birlikte görülebilir.
NEDENLERİ NELERDİR?
Nedeni tam olarak bilinmemektedir.
Birçok faktör değerlendirilmektedir.
Ebeveynlerin yanlış ve eksik tutumları.
Bu durum, çocukluk travmalarına karşı baş etme biçimi olarak da ortaya çıkmış olabilir.
Sınırları olmayan, aşırı hoşgörülü, tutarsız ebeveyn yaklaşımları.
Ebeveynlerin benzer özelliklerini model alma.
Genetik yatkınlık.
Çocuklukta cinsel travma öyküsü.
İYİLEŞME NASIL SAĞLANIR?
Nadiren bir uzmana başvururlar.
Genelde belirgin sorunlarla karşılaşıldığında o kişi veya yakınları uzman arayışına girerler.
Hemen bir tanı koymak zor olabilir.
Kişi, bir süre uzman tarafından gözlenmelidir ki diğer kişilik bozukluklarından belirgin düzeyde bir ayrım sağlanabilsin.
Kesinlikle bir ruh sağlığı uzmanı ile birlikte hareket etmek gereklidir.
Sık terapi almaları gerekebilir.
Akut durumlarda ilaç desteği de çok önemlidir.
Kişide işlevsiz olan davranışlar terapi ile değiştirilir.
Ruhsal olgunlaşma sağlanır.
Kendilerini daha fazla fark etmeleri sağlanır.
Çevreleri ile ilişkilerini düzenlemeleri sağlanır.
Sağlıklı bir benlik algısı geliştirmesine yardımcı olunur.
Aşırı cinsel ve dikkat çekme davranışları düzenlenir.
Krizlerin yönetilmesi öğretilir.
Davranışlar dengeli bir boyuta getirilir.
Bu kişilerde, somotoform bozukluk birlikte görülebilir.
Somotoform bozukluk, fiziksel bir kaynağı olmayan bedensel semptomların kişide yaygın olmasıdır.
Kendine zarar verme düşünceleri hasta yakınları tarafından önemsenmeli, bu gibi durumlarda bir uzman tarafından acilen değerlendirilmelidir.
Uzm. Klinik Psikolog Eda Gökduman Yavuz
