Yaz tatili geldi çattı! Çocuklar tatilin heyecanına kapılırken, pek çok ebeveynin zihninde benzer bir soru beliriyor: “Bu yazı nasıl geçireceğiz?”
Okul dönemi boyunca ekran süresiyle ilgili yapılan pazarlıklar, ebeveynle çocuk arasında adeta bir vals gibi sürerken; yaz tatilinde bu tempo hızlanabilir. Tüm günü boş olan bir çocukla ekran konusu, valsin yerini bazen ritmi hızlanan bir tangoya bırakabilir. İşte bu hızlı adımların karışıklık yaratmaması ve kimsenin ayağına basılmaması için birlikte akacak bir ritim tutturmak çok önemli. Bu ritmi birlikte kurabilmek, yazın coşkusunu bir ekip olarak paylaşabilmek için ekran süresi konusunda ortak bir strateji belirlemek, yazın en değerli adımlarından biri olabilir.
Tatilin başında bir aile toplantısıyla yaza birlikte merhaba deyin. Sofrada sevilen atıştırmalıklar, arkada çalan keyifli bir yaz şarkısı eşliğinde “Yaz Serüven Planı” oluşturun. Herkese bu yaz neler yapmak istediğini sorun. İster hayali ister gerçek; her öneriyi ciddiyetle dinleyin ve not alın. Yaz tatilini sadece ekran başında değil, birlikte geçirilen anılarla dolu bir serüvene dönüştürmek için bu fikirlerin nasıl hayata geçirileceğini birlikte düşünün. Bu fikirleri gerçekleştirmede ekran süresinin aşırı hale gelmesinden ve önemli günlük rutinleri bozmaması için gerekli olan bazı kuralları belirleyin.
Ekran süresi kullanımında kurallar ve sınırlar net olmalıdır. Örneğin, günde kaç saat ekran süresi olacağı, ekran süresini yasak olduğu zaman ve yerler, kurala uyulmadığında sonuçlarının ne olacağını birlikte açık bir şekilde konuşulmalıdır. Eğer çocuğunuz bu süreye uymakta zorlanırsa neler yapabileceğini de konuşun ve bu konuda onun fikirlerini alın. Sizin ona nasıl destek olabileceğiniz de önceden konuşulması gerekir. Ekranı bırakmasının kolaylaşması için son 10 dakikada ve 5 dakikada hatırlatma yapabileceğinizi ya da alarm kurulabileceğini konuşmak ve birlikte değerlendirmek önemlidir.
Birlikte bir rutin oluşturun. Ekran kullanımına dair zaman aralıkları net olmalıdır. Örneğin, kahvaltından sonra ve akşam yemeğinden önce ekran için ayrılan sürenin kullanılması kararlaştırılabilir. Bu şekilde kahvaltıdan önce ve akşam yemeğinden sonra ekran kullanılmayacağı konusunda anlaşılmış olunur. “Yemek saatinde ve yatakta ekran olmaz” gibi kurallarla, ekranın nerelerde kesinlikle kullanılmayacağı da belirlenmelidir. Kitap okuma saati, ev işleri, dışarıda ve içeride yapılabilecek aktiviteler için de belirli süreler planlanmalıdır. Tüm gün boyunca ekrana bakmadığınız bir gün belirleyin ve bu kurala siz de dahil olun. Bir rutine sahip olmak, çocukların ekran süresine ne zaman sahip olabileceğini anlamasına yardımcı olur ve kurallara uymasını kolaylaştırır.
Çocuğunuza yaşına uygun sorumluluklar verin ve onu ev işlerine dahil edin. Bu hem onu meşgul eder hem de eve dair sorumluluklarının farkına varmasına yardımcı olarak yaşam becerileri kazandırır.
Birlikte oluşturduğunuz “Yaz Serüven Planı’ndaki aktiviteleri günlük rutine nasıl ekleyebileceğinizi konuşun. Evde ekransız zaman geçirdiğinde neler yapılabileceğinizi birlikte planlayın. Bazı haftalar ve bazı günler için temalı günleriniz olsun, örneğin: “Yaratıcı Pazartesi”, “Haraketli Salı”, “Kap Kutu Oyununu Çarşambası”, “Minik Şefler Perşembesi”, “Film Gecesi Cuması”, “Keşfet Cumartesisi”, “Ekransız Tüm Gün Birlikte Tüm Saatler Pazarı”.
Önemli olan, ekransız geçirilen zamanı eğlenceli ve anlamlı hâle getirerek aradaki bağları kuvvetlendirmek, çocukların birçok yeni deneyim yaşamasını sağlamak ve bu anları daha davetkâr kılmaktır. Bu süreç bir ceza gibi hissettirilmemelidir.
Unutmayın, bu yaz sadece güneş değil, birlikte geçirilen zaman da içinizi ısıtsın.
Klinik Psikolog E. Miray Bingöl
