Dr. David Burns tarafından yazılan “İyi Hissetmek”, Bilişsel Davranışçı Terapi (BDT) yöntemlerini temel alan ve depresyonla mücadelede etkili birtakım stratejiler sunan bir eserdir. Kitap, depresyonun kökenlerini, olumsuz düşüncelerin nasıl oluştuğunu ve bunlarla nasıl başa çıkılabileceğini açıklayan iki temel bölümden oluşmaktadır:
-
Bilişsel Davranışçı Terapi ve Depresyonun Kaynakları
-
Duygusal İyileşme Yöntemleri
1. Bilişsel Davranışçı Terapi ve Depresyonun Kaynakları
Kitabın ilk bölümünde Dr. Burns, depresyonun temel nedenlerinden biri olarak bilişsel çarpıtmaları ele almaktadır. Bilişsel çarpıtmalar, kişinin gerçekliği yanlış ve olumsuz şekilde algılamasına neden olan düşünce hatalarıdır.
Dr. Burns, Aaron T. Beck’in geliştirdiği bilişsel terapi tekniklerinden yola çıkarak, depresif düşüncelerin genellikle mantık hatalarına dayandığını vurgular. Bunlardan bazıları şunlardır:
Siyah-beyaz düşünme: Bir durumu sadece iki uç noktada değerlendirmek. Örneğin, “Mükemmel olmalıyım, yoksa tamamen başarısızım”.
Felaketleştirme: Küçük bir olumsuzluğu büyük bir felaket gibi görmek. Örneğin, bir sınavdan düşük not alan bir öğrencinin “Hayatım mahvoldu, asla başarılı olamayacağım.” şeklinde düşünmesi.
Kişiselleştirme: Başkalarının davranışlarını gereğinden fazla kendine mal etmek. Örneğin, bir arkadaşının kötü bir ruh halinde olması karşısında “Kesinlikle bana kızgın, bir şeyleri yanlış yaptım.” diye düşünmek.
Seçici soyutlama: Olumlu tarafları göz ardı edip sadece olumsuz yönlere odaklanmak. Örneğin, bir toplantıda birçok olumlu geri bildirim almış bir çalışanın yalnızca bir eleştiriyi düşünüp “Herkes beni başarısız buluyor.” sonucuna varması.
Burns, depresyonun sadece biyolojik değil, aynı zamanda düşünce biçimiyle de yakından ilgili olduğunu belirterek, olumsuz düşünceleri değiştirmek için yöntemler geliştirmeyi önerir.
2. Duygusal İyileşme Yöntemleri
Kitabın ikinci kısmı, depresyon ve kaygıyla baş etmek için kendi kendine uygulanabilir teknikler sunmaktadır. Yazar, kişinin düşünce süreçlerini değiştirerek ruh halini olumlu yönde etkileyebileceğini savunmaktadır. Bu yöntemlerden bazıları şunlardır:
Otomatik düşünceleri tanımlama ve değiştirme: Kişinin kendi iç konuşmalarını fark etmesi ve daha gerçekçi düşüncelerle değiştirmesi önerilir.
Davranışsal aktivasyon: Kişinin depresif durumdan çıkabilmesi için küçük adımlarla harekete geçmesi teşvik edilir.
Kendi kendine terapi teknikleri: Bilişsel yeniden yapılandırma, kendine şefkat gösterme ve pozitif düşünce günlükleri tutma gibi pratik öneriler verilir.
Burns, depresyonun ilaçsız tedavisinin mümkün olduğunu savunur ve terapi tekniklerini düzenli uygulayan bireylerin kendilerini daha iyi hissettiklerini belirtir. Kitap, kişinin kendi psikolojik iyi oluşunu geliştirebilmesi için bilimsel temellere dayanan ancak pratik ve anlaşılır bir dilde yazılmış rehber niteliğindedir.
Sonuç
“İyi Hissetmek”, depresyon, kaygı ve düşük benlik saygısı gibi ruhsal problemlerle başa çıkmak için etkili bilişsel teknikler sunan önemli bir kaynaktır. Kitap, yalnızca terapistler için değil, kendi duygusal durumunu iyileştirmek isteyen bireyler için de yol gösterici niteliktedir. Dr. Burns, depresif düşünce döngüsünden çıkmanın mümkün olduğunu bilimsel araştırmalarla destekleyerek, okura umut veren bir perspektif sunmaktadır.
