Son yıllarda çocuklarda miyopi (uzağı net görememe) görülme sıklığında ciddi bir artış yaşanıyor. Özellikle şehirlerde ekran başında uzun saatler geçiren, açık havada yeterince vakit geçirmeyen çocuklarda bu durum çok daha erken başlıyor ve hızlı ilerliyor. Ebeveynler içinse en önemli sorulardan biri şu: Miyopi ilerlemesi nasıl durdurulur?
Prof. Dr. Hasan Ali Bayhan olarak son yıllarda hastaneye başvuran çocuklarda miyopinin erken yaşta başladığını ve kontrolsüz şekilde ilerlediğini üzülerek gözlemliyorum. Bu yazımda çocuklarda miyopi hakkında toplumun bilinçlenmesini sağlamak ve alınabilecek etkili önlemleri paylaşmak istiyorum.
Miyopi Nedir?
Miyopi, gözün ön-arka eksende normalden uzun olması ya da kornea kırma gücünün fazla olması nedeniyle, görüntünün retinanın önüne düşmesiyle oluşur. Bu durumda kişi yakını net görürken, uzağı bulanık görür. Çocuklarda miyopi, genellikle okul çağında fark edilir. Tahtayı net görememe, gözleri kısarak bakma, baş ağrısı ve dikkat dağınıklığı gibi belirtilerle kendini gösterir.
Toplumda Miyopi Sıklığı Neden Artıyor?
Modern yaşam tarzı miyopiyi adeta tetikliyor. En önemli nedenler şunlardır:
-
Ekran süresinin artması (telefon, tablet, bilgisayar)
-
Kapalı ortamlarda uzun süre vakit geçirilmesi
-
Doğal gün ışığında yetersiz bulunma
-
Genetik faktörler
Günümüz koşullarında çocuklarda ekran süresi ciddi şekilde arttı ve bu durum miyopi artışını daha da hızlandırdı.
Ne Zaman Göz Muayenesi Gerekir?
Eğer çocuğunuzda şu belirtiler varsa, gecikmeden göz doktoruna başvurmalısınız:
-
Tahtayı görememe, gözlerini kısarak bakma
-
Kitaba, telefona çok yaklaşma
-
Televizyona çok yakından bakma
-
Gözlerde sulanma, sık göz kırpma, baş ağrısı
Miyopi Nasıl İlerler?
Miyopi genellikle çocuklukta başlar ve ergenlik dönemine kadar ilerler. Erken yaşta başlayan miyopiler daha hızlı seyreder. Eğer müdahale edilmezse, her yıl ortalama 0.50 ila 1.00 derece arasında artış gösterebilir. Yüksek miyopi, ilerleyen yaşlarda retina yırtığı ve makula hastalıkları gibi ciddi göz hastalıklarına zemin hazırlayabilir.
Miyopiyi İlerlemesini Yavaşlatmak Mümkün mü?
Evet, miyopinin ilerlemesini yavaşlatmak mümkün. Bilimsel olarak kanıtlanmış bazı önlemlerle bu süreç büyük oranda yavaşlatılabilir.
1. Günlük Açık Hava Etkinliği
Çocukların her gün en az 2 saat açık havada, doğal gün ışığında vakit geçirmesi miyopi riskini azaltır. Güneş ışığı, göz küresinin aşırı büyümesini baskılayan dopamin salınımını destekler.
2. Ekran Süresi Sınırlaması
Gereğinden uzun ekran süresi miyopiyi tetikler. Özellikle 6 yaş altındaki çocuklarda ekran kullanımı sınırlandırılmalı; okul çağındaki çocuklarda ise ekran karşısında geçirilen süre 1–2 saati geçmemelidir. Ayrıca her 20 dakikalık yakına odaklanmadan sonra, 20 saniye süreyle 6 metre uzağa bakmak göz sağlığı için faydalıdır.
3. Düşük Doz Atropin Damla Tedavisi
Göz damlası şeklinde uygulanan düşük doz %0.01 atropin, miyopinin ilerlemesini yavaşlatmakta etkili bir tedavi seçeneğidir. Ancak bu tedavi mutlaka bir göz doktoru gözetiminde uygulanmalıdır.
Özel Tasarım Miyopi Gözlük Camları
Geleneksel gözlükler yalnızca görüntüyü netleştirirken, yeni nesil miyopi kontrol camları, hem net görüş sağlar hem de miyopiyi yavaşlatma amacı taşır. Bu özel tasarım camlar, gözün çevresel (periferik) retinasına bilinçli olarak odak kaymaları oluşturarak göz küresinin aşırı uzamasını engeller.
Miyopi Kontrolü İçin Kontakt Lensler
Bazı çocuklarda, özellikle miyopisi hızlı ilerleyen ve gözlük kullanmakta zorlanan bireylerde özel tasarım kontakt lensler tercih edilebilir. Bu lensler, miyopi ilerlemesini yavaşlatmak üzere geliştirilmiştir. Gece takılıp sabah çıkarılan ortokeratoloji lensleri de bir seçenektir.
Prof. Dr. Hasan Ali Bayhan olarak, çocukluk döneminde yılda en az bir kez düzenli göz muayenesi yapılmasını öneriyorum. Miyopi sadece bir göz kusuru değil; çocuğunuzun eğitimini, sosyal hayatını ve gelecekteki göz sağlığını etkileyen ciddi bir durumdur. Ancak doğru zamanda alınan önlemlerle bu ilerleme büyük oranda kontrol altına alınabilir.
Çocuk Göz Sağlığı Prof. Dr. Hasan Ali BAYHAN
